به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت»به نقل ازخبرفوری،امروز سالروز کودتای شکست خورده 25 مرداد است. این کودتا 3 روز قبل از کودتای 28 مرداد 1332 رخ داد و به سرعت توسط دولت مصدق شکست خورد. بعد از شکست این کودتا، هیچ کس (حتی ماموران امنیتی آمریکا) گمان نمی کرد که دولت محمد مصدق سقوط کند اما این اتفاق تنها 3 روز بعد افتاد و همه را شوکه کرد.
آغاز و پایان یک شپ پرالتهاب/ کودتای 25 مرداد چگونه شکست خورد؟
داستان آغاز کودتای 25 مرداد جالب است. تیم کودتا به رهبری سرلشکر زاهدی با همکاری ماموران امنیتی انگلیس و آمریکا حکم عزل محمد مصدق را از شاه دریافت کردند. شاه که در آن زمان در کلاردشت حضور داشت، در مورد عزل مصدق مردد بود اما بالاخره یک ورقه خالی و سفید را امضا و مهر کرد و به دولت کودتا داد تا هرچه می خواهند روی آن بنویسند. زاهدی بلافاصله حکم عزل مصدق را روی کاغذ نوشت و آن را به سرهنگ نعمت الله نصیری داد. نصیری در نیمه شب 25 مرداد حکم عزل مصدق را به منزل او در خیابان کاخ آورد. همراه او یک تانک و چند خودرو زرهی نیز بودند که در صورت مقاومت مصدق ماموریت داشتند وارد عمل شوند. همزمان ارتشی های شورشی نیز به منزل نمایندگان مجلس، طرفداران مصدق و وزرایی چون حسین فاطمی حمله کرده و آنها را دستگیر کردند.
همزمان سرهنگ مبشری که یکی از ارتشی های طرفدار حزب توده و عضو گارد شاهنشاهی بود از نقشه کودتا باخبر شد و تلفنی مصدق را از این جریان مطلع کرد. مصدق ارتش و شهربانی را آماده کرد و به محض رسیدن نصیری دستور داد او را دستگیر کنند. مصدق مدعی بود نامه شاه جعلی است و شکی نیست که برخی قصد کودتا دارند. به جز این، طبق قانون اساسی تنها مجلس شورای ملی حق عزل و نصب نخست وزیر را داشت و شاه نمی توانست مستقیما وارد عمل شود. از این جهت، شکی نبود که نام اقدام ارتشی ها و شاه کودتا بود.
با دستگیری نصیری، شهربانی و ارتشی های طرفدار مصدق وارد عمل شدند و زندانیان را آزاد کردند. با این اقدام کودتای شبانه زاهدی و غرب شکست خورد.
کودتای شکست خورده ای که به کودتای موفق بدل شد
کودتای شکست خورده 25 مرداد نتایج عجیبی داشت. زاهدی بلافاصله بعد از شکست کودتا فرار کرد و به سفارت خانه آمریکا پناه برد. نصیری در حبس به سر می برد و سایر ارتشی هایی که در کودتا دخالت داشتند (مثل سرتیپ باتمانقلیچ و سرهنگ آزموده) هم فرار را به قرار ترجیح دادند. در آن سو، شاه پس از اطلاع از کودتا وحشت زده شده و به رامسر گریخت و از آنجا نیز با هواپیما به بغداد و سپس رم رفت.
انگلیس به محض شنیدن خبر شکست کودتا بقایای طرح خود را سوزاند. مشهور است که پس از مخابره این خبر به چرچیل (نخست وزیر وقت انگلیس) او به شدت از کوره در رفته و شروع به فحاشی کرد.
در آن سو، ایالات متحده هم شروع به پاکسازی نقش خود در کودتا داشت. اسناد سازمان سیا به روشنی نشان می دهند که دولت آمریکا پس از شکست کودتای 25 مرداد، پرونده آن را موقتا بست و سعی داشت راهی برای آشتی با مصدق پیدا کند. در اسناد سازمان سیا که حاوی یادداشت بدل اسمیت جانشین وزیرخارجه آمریکا است، آمده است: اکنون ما ناچاریم با دید دیگری به جریان ایران نگاه کنیم. واگر می خواهیم چیزی ازمواضع خودرا درآن جا حفظ کنیم، احتمالاً مجبور خواهیم شد که به هرترتیبی شده، خودمان را با مصدق دمساز کنیم. این هم گره تازه ای درروابط ما با انگلیسی ها خواهد شد.
دو خارجی در اجرا و طراحی عملیات کودتای 25 مرداد نقش برجسته ای داشتند. وودهاس انگلیسی و کرمیت روزولت آمریکایی. وودهاس که نماینده بریتانیا بود کاملا ناامید شده بود و عملیات را پس از شکست متوقف کرد. دولت آمریکا هم به روزولت گفته بود که هرچه سریعتر ایران را ترک کند اما روزولت این کار را نکرد و در کمال تعجب، ارتباطش را با ارتشی های کودتاچی ادامه داد. در حالی که همه چیز رو به پایان بود تنها 3 روز بعد ورق برگشت و ارتش بار دیگر کودتا کرد و این بار، پیروز شد و دولت محمد مصدق سقوط کرد و فضل الله زاهدی نخست وزیر شد.
قدرتی که وفا ندارد/ مروری بر سرنوشت سه کودتاچی
الف. فضل الله زاهدی؛ مردی که شاه را می ترساند
عاقبت کودتاچیان بسیار جالب توجه است. سرلشکر زاهدی بعد از کودتا، نخست وزیر شد. با این حال، شاه بعد از کودتا دیگر آن پسر آرام و ترسو نبود. او دیگر به هیچ کس اعتماد نداشت. شاه به خصوص نسبت به زاهدی بدگمان بود و فکر می کرد هر لحظه ممکن است قدرت را از او هم بگیرد. با بالاگرفتن اختلافات میان زاهدی و شاه، در 16 فروردین 1334 زاهدی از مقام خود کناره گرفته و به عنوان نماینده دائمی ایران در دفتر اروپائی سازمان ملل متحد به سوئیس فرستاده شد که عملاً نوعی تبعید به شمار می رفت.
ب. تیمور بختیار؛ کودتاچی که به قتل رسید
یکی از مهم ترین بازیگران کودتای 25 و 28 مرداد تیمور بختیار بود. او فرمانده هنگ کرمانشاه بود و با گسیل سربازانش به مناطق مختلف کمک فراوانی به زاهدی در اجرای کودتا کرد. بختیار بعد از کودتای مرداد فرماندار نظامی تهران شد و سپس به ریاست ساواک رسید. با افزایش قدرت بختیار، ترس شاه از او هم بیشتر شد. مسافرت بختیار به آمریکا در بهمن 1339 وحشت شاه را از کودتای بختیار بیشتر کرد. در ملاقات بختیار با کندی (رئیس جمهور وقت آمریکا) موضوع ناتوانی شاه در اداره مطلوب کشور مطرح شد. همین اتفاق باعث شد شاه سریعا بختیار را عزل کند. بعد از عزل، بختیار به قول معروف به سیم آخر زد و با مخالفان شاه در خاورمیانه و اروپا ارتباط برقرار کرد. همین اتفاق باعث شد سرانجام ماموران مخفی ساواک او را در عراق به قتل برسانند. جسد بختیار 7 شهریور 1349 از سردخانه به نجف منتقل و در حرم حضرت علی (ع) به خاک سپرده شد.
ج. کابوس ایران به دست انقلابیون اعدام شد
یکی از شخصیت های مهم دیگر در کودتا، نعمت الله نصیری است. او بلافاصله بعد از کودتا و به خاطر زندانی شدنش درجه گرفت و چنان پیشرفت کرد که سرانجام توانست به ریاست ساواک برسد. او 13 سال رئیس ساواک بود. خشونت این سازمان امنیتی در دوره نصیری به قدری بود که او را به یکی از منفورترین افراد رژیم پهلوی تبدیل کرد. با اوج گیری اعتراضات مردم در سالهای پایانی پهلوی، شاه برای آرام کردن مردم نصیری را از مقام خود عزل کرد و او را به سفارت خانه ایران در پاکستان فرستاد. با بیشتر شدن اعتراضات و خشم مردم نسبت به نصیری، شاه او را از سفارت پاکستان نیز عزل کرد و به ایران فرستاد و برای آرام کردن مردم، زندانی اش کرد. بعد از انقلاب، مردم خشمگین به زندان حمله کرده و با ضرب و شتم شدید او را به دادگاه انقلاب فرستادند. با حکم دادگاه انقلاب، نصیری در تاریخ 26 بهمن در پشت بام مدرسه رفاه تیرباران شد.